AS TAREFAS DE RAJOY

O resultado das últimas eleccións xerais é incuestionable: unha vitoria clara do partido popular e unha disgregación do voto da esquerda, que leva ao partido socialista ao seu peor resultado desde 1982, e fragmenta a representación política no Congreso dos Deputados. É máis difícil precisar en que consiste ese mandato recibido por Mariano Rajoy.  En boa medida porque durante a campaña electoral coidouse de sinalar as liñas de acción do seu goberno, máis alá de vaguidades insubstanciais.

Algúns opinarán que nada disto importa: nas actuais circunstancias os cidadáns poden cambiar de gobernantes, pero non de políticas. Algo disto hai: a marxe de manobra é extremadamente estreita, dándose o paradoxo de que cando o poder dunha formación política é maior na historia da democracia española os grados de liberdade de que dispón son os menores.

Pero Rajoy corre o risco de atender ao urxente prescindindo do importante. Expliquémonos. Ven repetindo estes días que garante o cumprimento dos obxectivos de déficit en 2012 e 2013, o que supón unha redución dramática dos desequilibrios das contas do conxunto das administracións, do orde de 35.000 millóns de euros. As debilidades da área euro obrigan sen dúbida a ese relevante e complicado compromiso. Rubalcaba defendeu, infrutuosamente, unha abordaxe máis complexa: acordar en Europa un prazo un pouco maior para situarse no 3% de déficit sobre o PIB, un retoque do sistema impositivo para incrementar a recadación e unha redución dos niveis da administración que contivera o gasto a medio prazo. O que non evitaría os axustes pero si os mitigaría. O vencedor dos comicios privilexia a redución do gasto, estando todo en cuestión con só dúas liñas vermellas: as pensións e a sanidade. En todo caso cabe agardar unha severa dieta de adelgazamento dos investimentos públicos, unha taxa de reposición do emprego público próxima a O, unha menor contía das pagas extras dos funcionarios. Auguro que non será abondo e que polo tanto haberá actuacións sobre os ingresos e sobre partidas que de xeito resumido inclúense no gasto social.

Esas actuacións terán un efecto recesivo sobre a economía española, cando menos a curto prazo, agravando os problemas do mercado de traballo e, consecuentemente, os desequilibrios fiscais. Como o exemplo de Grecia explica a cura de austeridade pode levar ao paciente ao borde do colapso, de non complementarse con terapias de crecemento. De cumprírense as previsións sobre unha inminente recesión europea tampouco da banda das exportacións haberá boas novas. Salvo que as ansias de reelección de Merkel leven a modificar a política fiscal alemá nun sentido expansivo. O que esixiría unha previa solución da crise do euro, dándolle ao BCE os poderes disuasorios que os tratados non lle confiren. Veremos se é así, pois nada é seguro nesta conxuntura.

Rajoy, pois, ten a urxencia de sanear as contas públicas. Pero non debe esquecerse do importante: en primeiro lugar unha adecuada posición en Europa que favoreza o fortalecemento institucional da zona euro así como a adopción de políticas favorables ao crecemento en toda a área; e, no ámbito interno, un gran pacto a favor da competitividade exterior das producións españolas. Ambos aspectos están ligados. Seguramente a combinación entre tipos de xuros reais moi baixos e os diferenciais de produtividade e inflación nunha área con moeda única expliquen máis que ningunha outra cousa o nos perfil de crecemento nos últimos quince anos. Polo que a elevación constante dos niveis de produtividade, coa remuneración dos factores acompasada á mesma, debe ser unha prioridade de queremos crecer e crear emprego. De seguirmos na zona euro o recurso ás devaluacións competitivas non formará parte tampouco no futuro do arsenal de instrumentos disponibles.